با توجه به فلسفه خلقت انسان که طبق بیان قرآن کریم عبودیت و بندگی است و از طرفی وجه تمایز انسان با سایر موجودات به ناطق و عاقل بودن انسان و حرکت او به سوی کمال می باشد، اهمیت و جایگاه این دو فریضه الهی، یعنی امر به معروف و نهی از منکر بیشتر تبیین و روشن می شود.


با توجه به فلسفه خلقت انسان که طبق بیان قرآن کریم عبودیت و بندگی است و از طرفی وجه تمایز انسان با سایر موجودات به ناطق و عاقل بودن انسان و حرکت او به سوی کمال می باشد، اهمیت و جایگاه این دو فریضه الهی، یعنی امر به معروف و نهی از منکر بیشتر تبیین و روشن می شود.

هدف ما از امر به معروف و نهی از منکراصلاح رفتار دیگران است چراکه همه ما در یک جامعه زندگی می کنیم و برای آنکه جامعه بهتری داشته باشیم باید به وضعیت آن حساس باشیم و نسبت به رفتارهای نادرست واکنش نشان دهیم.

امام صادق (ع) فرموده اند« امرکننده به معروف باید دلسوز مردم باشد» اما خیلی وقت ها امر و نهی ای که از سر دلسوزی است اصلا شبیه امر و نهی نیست،رسول خدا(ص) فرمودند: کسی که امر به معروف و نهی از منکر کند، جانشین خدا، پیامبر خدا(ص) و کتاب خدا در روی زمین است.

یکی از مهمترین عوامل موفقیت پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) در ترویج و گسترش مکتب، توجه به این شیوه بوده است. پیامبر اکرم(ص) در اغلب کارها از قبیل کندن خندق، ساختن مسجد و برنامه های فرهنگی و اجتماعی و .... قبل از اینکه دیگران را تشویق به این کار کند خود پیشقدم می شد، همچنانکه امامان معصوم(ع) به این طریق عمل می کردند.

اگر رفتارهای ما نسبت به دیگران در سرزمین دلسوزی رشد کند، بسیاری از شرایط و قواعد امربه معروف و نهی از منکر به طور طبیعی رعایت خواهند شد و موانعی مثل ابهام ها، ترس ها و ناامیدی ها از میان خواهند رفت.

انسان دلسوز هیچ وقت کوتاهی نمی کند در عین حال از حد و اندازه ای که برای اصلاح رفتار دیگران لازم است، بیرون نمی رود، بی گدار به آب نمی زند و کرامت و آبروی انسان ها را حفظ می کند.

فراموش نکنیم که هرچه دلسوزی ما نسبت به دیگران بیشتر و کامل تر باشد در امر به معروف و نهی از منکر با انگیزه تر و تاثیرگذارتر خواهیم بود، با وجود این انگیزه پرتوان درونی، حتی اگر کسانی و وجوب این فریضه الهی بی خبر باشند و انگیزه بیرونی برای آن نداشته باشند باز هم به آن پایبند خواهند بود چراکه نمی توانند جز به این ترتیب عمل کنند و نسبت به دیگران بی تفاوت باشند.

اسلام برای اینکه خوبی ها گسترش یابد، سدی روبروی پلیدی ساخته است و قانون زندگی ساز امربه معروف و نهی از منکر را واجب کرده است در فرهنگ اسلامی حس دلسوزی و مسئولیت پذیری در مقابل مردم و تذکر دادن هاست که می تواند جامعه را از کژی ها و پلیدی مصون دارد.